मागेल त्याला सौर कृषी पंप : शेतकऱ्यांना सिंचनाच्या समस्येपासून मुक्त करण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने एक महत्त्वपूर्ण योजना आणली आहे. “मागेल त्याला सौर कृषी पंप” योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक दिलासा देणारी योजना ठरली आहे. या योजनेअंतर्गत, शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीसाठी सौर ऊर्जा वापरून सिंचन करण्याची संधी मिळणार आहे. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना सौर कृषी पंप देण्यात येणार आहेत, ज्यामुळे त्यांना वीज आणि पाण्याच्या समस्येपासून दिलासा मिळेल. ही योजना विशेषतः त्यांच्यासाठी आहे जे शेतकरी अजूनही वीज पुरवठ्याच्या समस्येशी झुंजत आहेत.
Also Read : महिलांना मिळणार मोफत पिठाची गिरणी योजना: Free Flour Mill Yojana 2024 Maharashtra
योजना कशासाठी आहे?
शेतकऱ्यांना शेतीसाठी पाणीपुरवठा करण्यासाठी लागणारा वीज पुरवठा अनेकदा खंडित होतो. परिणामी, पिकांचे नुकसान होते, उत्पादन घटते आणि शेती व्यवसायावर नकारात्मक परिणाम होतो. या समस्येवर उपाय म्हणून सरकारने सौर कृषी पंप योजना सुरू केली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना पाण्यासाठी स्वतंत्र सौर उर्जेचा वापर करून सिंचनाची सुविधा देते. त्यामुळे शेतकऱ्यांना आता दिवसा सिंचनासाठी वीज पुरवठ्याची चिंता करावी लागणार नाही.
योजना कोणासाठी आहे?
“मागेल त्याला सौर कृषी पंप” योजना विशेषतः छोटे आणि मध्यम आकाराचे शेतकरी यांना उद्देशून तयार करण्यात आलेली आहे. जे शेतकरी विजेअभावी शेतीत काम करणे कठीण समजतात त्यांच्यासाठी ही योजना एक वरदान ठरली आहे. या योजनेमध्ये शेतकऱ्यांना तीन, पाच आणि साडेसात अश्वशक्ती क्षमतेचे पंप दिले जातील. शेतकऱ्यांची जमीन किती आहे यावरून त्यांना सोलर पंपाची क्षमता ठरवण्यात येईल.
पात्रतेचे निकष:
- अडीच एकरपर्यंत शेतजमीन असणाऱ्या शेतकऱ्यांना तीन अश्वशक्तीचा सौर पंप दिला जाईल.
- पाच एकर पर्यंत शेतजमीन असणाऱ्यांना पाच अश्वशक्तीचा सौर पंप.
- पाच एकरांपेक्षा अधिक जमीन असणाऱ्यांना साडेसात अश्वशक्ती क्षमतेचा सौर पंप दिला जाणार आहे.
या योजनेअंतर्गत केवळ ज्यांच्याकडे शाश्वत पाण्याचा स्रोत आहे, जसे की विहीर, बोरवेल, शेततळे किंवा नदीच्या जवळची जमीन, त्यांनाच सौर पंप मिळणार आहे. त्याचबरोबर शेतकऱ्यांनी अटल कृषी पंप योजना १ किंवा २ किंवा मुख्यमंत्री सौर कृषी पंप योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा.
सौर कृषी पंपाचे फायदे:
सौर कृषी पंपाचे मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे ते सौर ऊर्जेवर चालतात. याचा अर्थ शेतकऱ्यांना विजेवर अवलंबून राहावे लागणार नाही. परिणामी, वीजबिलाचा भार कमी होईल आणि लोडशेडिंगची समस्या देखील संपेल. शेतकऱ्यांना दिवसाच्या वेळेत पुरेसे पाणी उपलब्ध होईल, जेव्हा त्यांची शेती सिंचनाची गरज भासते. यामुळे पिकांचे उत्पन्न वाढण्यास मदत होईल.
पर्यावरणीय फायदे:
सौर ऊर्जा ही शाश्वत आणि स्वच्छ ऊर्जा आहे. त्यामुळे पारंपारिक इंधनावर आधारित ऊर्जा स्रोतांच्या वापरामुळे होणारे प्रदूषण कमी होईल. सौर पंप वापरण्याने शेतकऱ्यांना पर्यावरणाला नुकसान न करता त्यांचे उत्पादन वाढवता येईल.
आर्थिक फायदा:
योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना केवळ ५% ते १०% रक्कम भरावी लागेल. अनुसूचित जाती-जमातीच्या शेतकऱ्यांना केवळ ५% रक्कम भरावी लागेल, तर इतर शेतकऱ्यांना १०% रक्कम भरावी लागेल. उर्वरित खर्च सरकार अनुदानाच्या माध्यमातून उचलणार आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना कमी पैशात सौर पंप मिळण्याची सोय होणार आहे.
अर्ज कसा करायचा?
“मागेल त्याला सौर कृषी पंप” योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना महावितरणच्या नव्या पोर्टलवर अर्ज करावा लागेल. या पोर्टलचे उद्घाटन १३ सप्टेंबर २०२४ रोजी करण्यात आले आहे. शेतकऱ्यांनी ऑनलाईन अर्ज सादर करण्यासाठी खालील सोप्या पद्धतींचा वापर करावा:
- महावितरणच्या पोर्टलवर जा: या योजनेसाठी विशेष पोर्टल तयार करण्यात आले आहे. यावर जाऊन अर्ज भरण्याची प्रक्रिया सुरू करता येईल.
- अर्ज भरण्याचे टप्पे:
- सर्वप्रथम, अर्जदारांनी त्यांच्या वैयक्तिक तपशीलांसह जमिनीचे व पाण्याच्या स्रोताचे तपशील भरावे लागतील.
- अर्ज जमा केल्यानंतर त्याची स्थिती तपासता येईल.
- यासाठी अर्जदारांनी त्यांच्या मोबाईल नंबरचा वापर करून अर्जाची सद्यस्थिती तपासू शकतात.
- महत्वाच्या कागदपत्रांची तयारी: अर्ज भरण्यासाठी आवश्यक असलेले कागदपत्रे तयार ठेवा. त्यात आधार कार्ड, ७/१२ उतारा, पाण्याच्या स्रोताचे प्रमाणपत्र इत्यादी महत्वाचे कागदपत्रे असतील.
योजना लागू कशी होईल?
अर्जदारांनी ऑनलाइन अर्ज केल्यानंतर, महावितरणचे अधिकारी अर्जाची पडताळणी करतील. अर्जदार पात्र असल्यास त्यांना सौर पंप देण्यात येईल. या पंपांची स्थापना आणि देखभाल महावितरणतर्फे करण्यात येईल. शेतकऱ्यांना पंपाची पाच वर्षे दुरुस्ती व हमी मिळेल. त्यामुळे शेतकऱ्यांना पंपाच्या देखभालीबद्दल काळजी करण्याची गरज नाही.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:
१. सौर कृषी पंपाची किंमत किती आहे?
सरकारतर्फे सौर कृषी पंपाच्या खरेदीसाठी अनुदान दिले जाणार आहे. अनुसूचित जाती-जमातीच्या शेतकऱ्यांना फक्त ५% रक्कम भरावी लागेल, तर इतर शेतकऱ्यांना १०% रक्कम भरावी लागेल. उर्वरित खर्च सरकार उचलणार आहे.
२. अर्ज करण्यासाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?
अर्ज करण्यासाठी आधार कार्ड, ७/१२ उतारा, पाण्याच्या स्रोताचे प्रमाणपत्र आणि बँक खाते तपशील आवश्यक असतील.
३. अर्ज सादर केल्यानंतर किती दिवसांत पंप मिळेल?
अर्जदार पात्र ठरल्यास अर्ज सादर केल्यानंतर काही महिन्यांत सौर कृषी पंपाची स्थापना केली जाईल.
४. सौर पंपाच्या देखभालीसाठी काय व्यवस्था आहे?
सौर पंपाला पाच वर्षे दुरुस्तीची हमी मिळेल. त्यामुळे शेतकऱ्यांना देखभालीबाबत काळजी करण्याची गरज नाही.
निष्कर्ष:
“मागेल त्याला सौर कृषी पंप” योजना ही महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान ठरू शकते. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी आवश्यक असलेला वीज पुरवठा न मिळाल्याने होणारे नुकसान थांबेल. सौर ऊर्जा वापरून शेतकरी त्यांच्या शेतीसाठी आवश्यक असलेले पाणी पुरवू शकतील, तसेच वीजबिलाचा भारही कमी होईल. ही योजना पर्यावरणपूरक आणि आर्थिक दृष्ट्या फायदेशीर ठरेल.
शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा आणि आपल्या शेतीचा उत्पादनक्षमता वाढवावी, असा संदेश सरकारने दिला आहे. शेतीमधील सिंचनाच्या समस्येवर हा उत्तम पर्याय ठरू शकेल.
